به نقل از «ایمنا»

برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۱۰۴۶۳

روزشمار فرهنگ و هنر ایران را در «برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر» مطالعه کنید.

به گزارش ایمنا، امروز _سه‌شنبه شانزدهم خردادماه _ هم‌زمان با سالروز تولد و درگذشت برخی از بزرگان ایران‌زمین است.

سالروز درگذشت محمدعلی مولوی

محمدعلی مولوی (زاده سال ۱۳۰۰ تبریز -- درگذشته شانزدهم خردادماه ۱۳۹۵ کرمانشاه) پزشک و متخصص ژنتیک و ملقب به پدر علم ژنتیک

وی بعد از گذراندن دوره عمومی در دانشکده پزشکی برای مدت چهار سال عازم پاریس شد و به عنوان دستیار خارجی، این مدت را در بیمارستان کودکان پاریس گذراند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در سال ۱۳۳۲ پس از بازگشت به تهران وارد کادر هیئت علمی دانشگاه تهران شد و تدریس دروس پزشکی را آغاز کرد. در سال ۱۹۶۲ از سوی سازمان بهداشت جهانی برای تکمیل دوران ژنتیک به دانمارک سفر کرد و پس از گذراندن دوره یک‌ماهه عازم آمریکا شد که پس از آن از طرف سازمان بهداشت جهانی به عنوان کارشناس ژنتیک شناخته شد. وی نخستین کسی بود که علم ژنتیک انسانی را در سال ۱۹۳۲ به ایران آورد و آن را به صورت رایگان به مدت سی سال در دانشکده پزشکی تدریس کرد.

مولوی اولین فردی است که علم ژنتیک انسانی را به ایران آورد و در سال ۱۳۸۹ به عنوان چهره ماندگار انتخاب شد.

آثار:

اصول بیماری‌های ارثی انسان در دو جلد،

امراض کروموزومی و متابولیک یک جلد،

دیابت و راهنمای بیماران دیابتی یک جلد،

ژنتیک عمومی در دوجلد، بهبود نسل بشر در یک جلد، بیماری‌های عفونی دو جلد،

مسائل گوناگون پزشکی در هفت جلد،

رساله به زبان فرانسه راجع به کمبود ویتامین A درایران، بیماری‌های شایع ارثی و مادرزادی یک جلد.

زادروز احمد منزوی

احمد منزوی (زاده شانزدهم خردادماه ۱۳۰۴ عراق -- درگذشته بیستم آذر ۱۳۹۴ تهران) ویراستار و فهرست‌نویس

وی در سال ۱۳۲۲ در مدارس سپهسالار و دارالفنون به‌تحصیل پرداخت و سال ۱۳۲۷ در رشته معقول از دانشکده معقول و منقول "دانشکده الهیات" با درجه کارشناسی فارغ‌التحصیل شد.

نخستین استادش در زمینه کتابشناسی پدرش بود و در غیاب برادرش، دکتر علینقی منزوی، در غلط‌گیری به‌پدرش کمک می‌کرد و بدین گونه به‌کار کتابشناسی کشانده شد.

منزوی با نظارت استادان این فن از جمله برادرش، محمدتقی دانش پژوه و ایرج افشار، سه کار عمده را انجام داد: فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه شخصی مفتاح، فهرست کتابخانه ملک و فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای ملی.

حاصل کار وی، چاپ چند مجلد از ذریعه و فهرست‌هایی از کتابخانه مجلس و ملک و همچنین نگارش و چاپ شش مجلد فهرست نسخه‌های خطی فارسی بود.

منزوی برای فراهم ساختن فهرست مشترک از همه نسخه‌های فارسی در سال ۱۳۵۶ سفری به‌شبه قاره هند کرد. آن‌گاه از سوی دولت پاکستان، در مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان به‌کار تحقیق در نسخه‌های خطی فارسی گمارده شد و نزدیک به ۱۶ سال در پاکستان ماند و در اواخر سال ۱۳۶۹، به‌علت بیماری به‌تهران بازگشت.

حاصل کار وی در پاکستان، نگارش و چاپ چهار مجلد فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه گنج‌بخش بود که تنها نسخه‌های فارسی را دربر می‌گرفت.از دیگر کارهای وی در این دوره می‌توان از نگارش و چاپ سعدی برمبنای نسخه‌های خطی پاکستان به‌مناسبت هشتصدمین سالگرد تولد سعدی، نگارش و چاپ ۱۴ مجلد فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان و پایه‌گذاری نگارش فهرستواره کتاب‌های فارسی نام برد.

وی پس از بازگشت به ایران، در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی طرح فهرستواره کتاب‌های فارسی را به. مرحله اجرا درآورد.

برخی از تألیفات و تصحیحات:

تصحیح مصطفی المقال فی مصنفی علم الرجال، نوشته آقا بزرگ تهرانی

همکاری در نگارش و چاپ شش مجلد فهرست کتابخانه مجلس شورای ملی

ویرایش و چاپ ۸ مجلد «الذریعه الی تصانیف الشیعه»

تنظیم و تحشیه دو مجلد ادبیات فارسی بر مبنای تألیف استور

فهرست نسخه‌های خطی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی علوم قرآنی در پاکستان

نگارش ۱۳ مجلد «فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان»

نگارش «فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان»

نگارش چهار مجلد «فهرستواره کتاب‌های فارسی»

فهرست نسخه‌های خطی فارسی کتابخانه عمومی و آرشیو پتیاله

فهرست نسخه‌های خطی مرکز دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی، مجلد یکم

فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی علوم قرآنی در ایران، انتشارات پیام آزادی، تهران

فهرست نسخه‌های خطی مرکز دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، ۱۳۷۹، مجلد دوم و سوم

فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی علوم قرآنی در پاکستان، انتشارات پیام آزادی

‎

درگذشت فریدون حافظی

فریدون حافظی (زاده یکم بهمن ۱۳۰۵ کرمانشاه -- درگذشته شانزدهم خردادماه ۱۳۹۲ تهران) نوازنده تار

وی که پدرش از درویشان و دوستان درویش حسن خراباتی "شاعر و ردیفدان موسیقی" بود، در مجلس سماع درویشان نیز گاهی تار می‌نواخت.

حافظی (زا از دوران کودکی شیفته موسیقی شد و بدون استاد، با گوش دادن به‌گرامافون و با راهنمایی‌های پدر، نوازندگی تار را آغاز کرد و در سالهای کودکی به آن حد از چیره‌دستی رسید که هر چهارمضراب یا قطعه‌ای را که از گرامافون پخش می‌شد، می‌توانست با تارش اجرا کند؛ از این رو همان‌طور که خودش می‌گفت، باید نخستین استاد وی را «صفحه‌های گرامافون» دانست.

وی در تهران برای تکمیل نوازندگی به‌هنرستان موسیقی رفت و موسی معروفی، استاد سرشناس تار، از او امتحان گرفت و او را تشویق کرد و تارش را به او بخشید. این تار همان «تار یحیی» است که چندسال است دیگر پنجه زبردست او را بر سیم‌های خود احساس نمی‌کند.

حافظی در آذر ۱۳۲۳ نخستین نوازندگی‌اش را در رادیو اجرا کرد و پس از آن نیز در ارکستر مهدی خالدی حضور یافت و به‌نوازندگی پرداخت.

این نوازنده برجسته که در رشته‌های حقوق و اقتصاد نیز درس خوانده بود، نخستین آهنگش را با نام «رقص گیسو» "در دستگاه ماهور" در سال ۱۳۲۸ ساخت و آنرا با همان ارکستر خالدی اجرا کرد. او در کنار حضور در ارکستر خالدی، خود نیز ارکستری را متشکل از هنرمندان کرمانشاهی راه‌اندازی کرد که جمعه‌ها در رادیو به اجرا می‌پرداخت.

با راه‌اندازی برنامه «گل‌ها» به‌همت داوود پیرنیا، حافظی نیز به این برنامه بی‌مانند موسیقایی دعوت شد و با خوانندگان بزرگی چون قوامی، خوانساری، ایرج و گلپایگانی همکاری کرد. شماری از قطعه‌هایی را که حافظی در گل‌ها ساخت، با تنظیم و رهبری معروفی اجرا شده است.

وی در کنار آهنگسازی و نوازندگی، همواره خود را ملزم به آموزش شاگردان می‌دید و این آموزگاری را تا واپسین سالهای زندگی رها نکرد.

اما جدای از آهنگسازی، نوازندگی و آموزگاری، خدمت بزرگ دیگری که او به‌موسیقی ایرانی و علاقه‌مندان آن کرد، ثبت فیلم‌هایی ارزشمند از اجراهای خصوصی هنرمندان در محفل‌های دورهمی است که به‌یاری آنها، امروز می‌توانیم اجراهای خصوصی استادان اسداله ملک، فضل‌اله توکل، ایرج، گلپایگانی و … را به‌تماشا بنشینیم.

سالروز درگذشت نادر ابراهیمی

نادر ابراهیمی (زاده بیست و چهارم فروردین ۱۳۱۵ تهران -- درگذشته شانزدهم خردادماه ۱۳۸۷ تهران) نویسنده، مترجم، فیلمساز و روزنامه‌نگار

وی که فرزند عطاءالملک ابراهیمی، فرزندِ آجودان حضور قاجار و از نوادگانِ ابراهیم‌خان ظهیرالدوله، حاکم نامدارِ کرمان در عصر قاجار بود، در رشته زبان و ادبیات انگلیسی لیسانس گرفت. فهرستی از مشاغلی که داشته، در دو کتاب «ابن مشغله» و «ابوالمشاغل» شرح داده است. از جمله: کمک تعمیرگاه سیار، حسابداری و تحویلداری بانک، کار در چاپخانه و صفحه‌بندی روزنامه، منشی حجره فرش در بازار، مترجمی و ویراستاری، ایران‌شناسی و چاپ مقاله‌های ایران‌شناختی، فیلمسازی مستند و سینمایی، مصور کردن کتاب‌های کودکان، مدیریت کتاب‌فروشی، خطاطی، نقاشی و تدریس در دانشگاه‌ها و...

ابراهیمی در سال ۱۳۴۲ نخستین کتابش را با عنوان «خانه‌ای برای شب» به‌چاپ رسانید که در آن داستان «دشنام» مورد استقبال و چشمگیر بود. تا سال ۱۳۸۰ علاوه بر صدها مقاله تحقیقی و نقد، بیش از صدکتاب از او چاپ و منتشر شد که دربرگیرنده داستان بلند و کوتاه، کتاب کودک و نوجوان، نمایشنامه، فیلمنامه و پژوهش در زمینه‌های گوناگون بود، ضمن آن‌که چند اثرش به‌زبان‌های مختلف دنیا برگردانده شد.

وی چندین فیلم مستند و سینمایی و همچنین دو مجموعه تلویزیونی را نوشت و کارگردانی کرد و آهنگ‌ها و ترانه‌هایی برای آنها ساخت. او همچنین توانست نخستین مؤسسه غیرانتفاعی غیردولتی ایران‌شناسی را تأسیس کند که هزینه و زحمت‌های فراوانی برای سفر، تهیه فیلم و عکس و اسلاید از سراسر ایران و بایگانی کردن آنها صرف کرد، ولی چنان‌که باید، شناخته و به‌کار گرفته نشد و با فرارسیدن انقلاب و جنگ، متوقف شد.

ابراهیمی فعالیت حرفه‌ای‌اش را در زمینه ادبیات کودکان، با تأسیس «مؤسسه همگام با کودکان و نوجوانان» با همکاری همسرش در آن مؤسسه متمرکز کرد.«همگام» عنوان «ناشر برگزیده آسیا» و «ناشر برگزیده نخست جهان» را از جشنواره‌های آسیایی و جهانی تصویرگری کتاب کودک دریافت کرد.

وی در زمینه ادبیات کودکان، جایزه نخست براتیسلاوا، جایزه نخست تعلیم و تربیت یونسکو، جایزه کتاب برگزیده سال ایران و چندین جایزه دیگر را هم دریافت کرد و همچنین عنوان «نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب» را به‌خاطر داستان بلند و هفت جلدی «آتش بدون دود» به‌دست آورده است.

ابراهیمی همچنین رشته‌های مختلف ورزشی را نیز تجربه کرد و یکی از قدیمی‌ترین گروه‌های کوهنوردی به‌نام «اَبَرمرد» را بنیان نهاد و در توسعه کوهنوردی و اخلاق کوهنوردی، تأثیرگذار بود.

سالروز درگذشت هوشنگ گلشیری

هوشنگ گلشیری (زاده بیست و پنجم اسفند ۱۳۱۶ اصفهان -- درگذشته شانزدهم خردادماه ۱۳۷۹ تهران) نویسنده

وی از تأثیرگذارترین داستان‌نویسان معاصر زبان فارسی دانسته‌اند. وی با نگارش رمان کوتاه شازده احتجاب در اواخر دهه چهل به‌شهرت فراوانی رسید و این کتاب را یکی از قوی‌ترین داستان‌های ایرانی خوانده‌اند.

گلشیری از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ به‌دعوتِ بهرام بیضایی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران استادی کرد. پس از انقلاب با تشکیل جلسات هفتگی داستان‌خوانی و نقد داستان از سال ۱۳۶۲ تا پایان زندگی، نسلی از نویسندگان را پرورش داد که در دهه هفتاد به‌شهرت رسیدند. او عضو کانون نویسندگان ایران و سردبیر مجله کارنامه بود.

وی که در کودکی همراه با خانواده به آبادان رفت، دوران زندگی در آن‌شهر را در شکل‌گیری شخصیتش بسیار مؤثر می‌دانست. در سال ۱۳۳۸ تحصیل در رشته ادبیات فارسی را در دانشگاه اصفهان آغاز کرد. آشنایی با انجمن ادبی صائب در همین دوره نیز اتفاقی مهم در زندگی او بود. وی کار ادبی را با جمع‌آوری فولکلور مناطق اصفهان در سال ۱۳۳۹ آغاز کرد، سپس مدتی شعر می‌سرود اما خیلی زود دریافت که در این زمینه استعدادی ندارد، آن را کنار گذاشت و به‌نگارش داستان پرداخت. پس از چندی همراه شماری از نویسندگان نواندیش مانند ابوالحسن نجفی و محمد حقوقی جلسات یا حلقه ادبی جُنگ اصفهان را پایه گذارد. در سال ۱۳۵۸ با فرزانه طاهری که مترجم است ازدواج کرد. احمد گلشیری برادر وی مترجم و سیامک گلشیری برادرزاده او نیز نویسنده و دیگر برادر زاده‌اش سیاوش گلشیری نویسنده و منتقد است.

کارگاه داستان‌خوانی:

یکی از اقدامات تأثیرگذار و مهم او تشکیل کارگاه‌های داستان و پرورش نسل تازه‌ای از نویسندگان ایرانی بود. وی جلسات هفتگی داستان‌خوانی و نقد داستان را از سال ۱۳۶۲ تا پایان زندگی ادامه داد.

در اواسط سال ۱۳۶۲ جلسات هفتگی داستان‌خوانی را که به‌جلسات پنج‌شنبه‌ها معروف شد، با شرکت نویسندگان جوان در خانه‌اش برپا می‌کرد که تا اواخر سال ۱۳۶۷ با حضور نویسندگان: یارعلی پورمقدم، محمدرضا صفدری، محمد محمدعلی، آذر نفیسی، عباس معروفی، منصور کوشان، شهریار مندنی‌پور، منیرو روانی‌پور، قاضی ربیحاوی، ناصر زراعتی، حسین مرتضاییان آبکنار و ابوتراب خسروی ادامه داشت.

در سال ۱۳۶۸ در اولین سفر به‌خارج از کشور پس از انقلاب، برای سخنرانی و داستان‌خوانی به‌هلند و شهرهای مختلف انگلستان و سوئد رفت. در سال ۱۳۶۹ نیز برای شرکت در جلسات خانه فرهنگ‌های جهان در برلین به آلمان سفر کرد. در این سفر در شهرهای مختلف آلمان، سوئد، دانمارک و فرانسه سخنرانی و داستان‌خوانی کرد. در بهار ۱۳۷۱ به آلمان، آمریکا، سوئد، بلژیک و در بهمن ۱۳۷۲ هم به آلمان، هلند، بلژیک سفر کرد.

گلشیری همکاری‌اش را با مطبوعات از جوانی آغاز کرد و برخی آثارش را در نشریات پیام نوین، کیهان هفته و فردوسی به‌چاپ رساند. پس از راه‌اندازی جُنگ اصفهان نیز شاخص‌ترین چهره و به گفته منتقدی سخنگوی پرنفوذ این جریان به‌شمار می‌رفت.

هوشنگ گلشیری در ۶۳ سالگی درگذشت و در امامزاده طاهر کرج به‌خاک سپرده شد.

کد خبر 665469

منبع: ایمنا

کلیدواژه: برگي از تقويم تاريخ فرهنگ و هنر برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر هوشنگ گلشیری هوشنگ گلشیری شازده احتجاب آثار هوشنگ گلشیری محمدعلی مولوی احمد منزوی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق فهرست نسخه های خطی داستان خوانی بزرگ اسلامی نگارش و چاپ مجلد فهرست یک جلد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۱۰۴۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همایش بین المللی تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس برگزار شد

به گزارش خبرنگار مهر، دبیر علمی همایش بین‌المللی تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس ظهر دوشنبه در این آئین گفت: از مجموع ۱۵۰ مقاله ارسالی به دبیرخانه این همایش ۵۰ مقاله برای ارائه در همایش پذیرفته شد.

حمید اسدپور افزود: این همایش به دلیل اهمیت بعد تجاری خلیج فارس، بازرگانی دریایی و حمل و نقل را محور اصلی خود قرار داده است.

اسدپور تصریح کرد: موضوع عمده مقالات دریافت شده متمرکز بر بنادر ایران و روابط تجاری ایران با دیگر کشورها است.

دبیر علمی همایش بین المللی تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس با بیان اینکه این همایش در ۲ روز برگزار می‌شود، گفت: روز نخست همایش توجه به مسائل علمی و روز دوم به عنوان روز فرهنگی در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: در روز علمی همایش، پژوهشگران داخلی و خارجی به ارائه مقالات می‌پردازند و در روز فرهنگی بازدید از آثار تاریخی استان برنامه ریزی شده است.

اسدپور بیان کرد: ۱۰ پژوهشگر خارجی از کشورهای عراق، هند، چین، روسیه و بنگلادش در این همایش حضور دارند.

دبیر علمی این همایش تصریح کرد: هدف همایش ایجاد و اتخاذ تدابیری برای ورود و مشارکت هرچه بیشتر مردم و بخش خصوصی در حوزه بازرگانی و حمل و نقل دریایی خلیج فارس است.

وی ادامه داد: این همایش بر ضرورت توجه بسیار جدی به تجارت دریایی از یک سو و سرمایه گذاری در زمینه حمل و نقل دریایی از طریق توسعه زیرساخت‌ها در بنادر و جزایر خلیج فارس تاکید دارد.

خیراندیش محقق و عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز در همایش تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس با اشاره به تفاوت تجارت سبک و سنگین گفت: خلیج فارس در بخش تجارت سنگین بسیار استراتژیک است و باید مورد توجه قرار گیرد.

این محقق هم استانی تاکید کرد: ما برای ایجاد ثروت و اقتدار باید تجارت جهانی گذشته را احیا کنیم.

پنل‌های تخصصی انگلیسی و عربی همایش تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس بعد از ظهر امروز برگزار می‌شود.

کد خبر 6092136